Αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας, της φωνής και της παραγωγής λόγου. Στοχεύει στην ομαλή ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό και στο σχολικό του περιβάλλον.
Με τον κλάδο της λογοθεραπείας ασχολούνται οι λογοθεραπευτές, οι λογοπεδικοί, οι θεραπευτές λόγου & ομιλίας, οι λογοπαθολόγοι και οι παθολόγοι λόγου & ομιλίας. Ο τίτλος κάθε συναδέλφου αλλάζει ανάλογα με τον τόπο σπουδών, αλλά και το επαγγελματικό προφίλ που έχει υιοθετήσει. Στην ουσία του όμως, αφορά στον ίδιο επιστημονικό κλάδο.
Τι περιλαμβάνει;
Όποιον τίτλο και να χρησιμοποιούμε λοιπόν, οι λογοθεραπευτές ασχολούμαστε με τη θεραπεία του λόγου που περιλαμβάνει:
- Τον προφορικό λόγο: Άρθρωση, φώνηση, ροή ομιλίας, λεξιλόγιο, οργάνωση δομή, κλπ.
- Το γραπτό λόγο: Λεξιλόγιο, σύνταξη, γραμματική, οργάνωση, κλπ.
Παραδείγματα
Για να γίνει ακόμα καλύτερα κατανοητό, παρακάτω αναφέρονται μερικά παραδείγματα δυσκολιών/διαταραχών που μπορεί να αντιμετωπίστουν με τη λογοθεραπεία:
- Δυσκολίες άρθρωσης: Όταν κάποιος δε προφέρει σωστά ένα ή και περισσότερα γράμματα π.χ. το Ρ, το Σ κλπ.
- Απουσία ή καθυστέρηση ομιλίας: Όταν κάποιο παιδάκι έχει αργήσει πολύ να ξεκινήσει να μιλάει ή μίλησε στην ώρα του αλλά το λεξιλόγιο και η άρθρωσή του είναι πολύ πίσω σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
- Τραυλισμός: Όταν το παιδί ή ο ενήλικας επαναλαμβάνουν συλλαβές ή λέξεις κατά τη διάρκεια της ομιλίας τους ή δυσκολεύονται πολύ στην έναρξη μιας πρότασης/λέξης με τη συνοδεία ή όχι μη λεκτικών χαρακτηριστικών άγχους (τικ).
Διαταραχές
Σημαντικό είναι να αναφέρουμε πως η λογοθεραπεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παρέμβασης διαταραχών που αφορούν σε περισσότερους τομείς δυσκολίας, σε σύνδρομα και εγγενείς ή επίκτητες νευρολογικές βλάβες όπως:
- Διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας.
- Διαταραχές μνήμης, προσοχής, συγκέντρωσης (ΔΕΠ-Υ).
- Μαθησιακές Δυσκολίες (Δυσλεξία/Δυσαριθμισία κλπ).
- Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (Αυτισμός, ΔΑΔ, Σύνδρομο Asperger).
- Εξελικτικές διαταραχές της ανάπτυξης.
Από ποια ηλικία μπορούμε να διαπιστώσουμε αν το παιδί χρειάζεται κάποια παρέμβαση;
Πρόκειται για τη πρώιμη παρέμβαση, η οποία είναι η εξειδικευμένη βοήθεια που εφαρμόζεται από ειδικούς θεραπευτές (ειδικούς παιδαγωγούς, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές) και παρέχεται σε παιδιά που παρουσιάζουν καθυστέρηση σε έναν ή περισσότερους τομείς της ανάπτυξης (γνωστικό, γλωσσικό, κινητικό, κοινωνικοποίηση και αυτοεξυπηρέτηση).
Απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας (έως 5 ετών) και ως στόχο έχει τον εντοπισμό και την ανάπτυξη των τομέων εκείνων στους οποίους διαπιστώνονται οι δυσκολίες, καθώς και τη βελτίωση των ελλειμματικών δεξιοτήτων. Η σημασία της πρώιμης παρέμβασης, εφόσον κριθεί απαραίτητη η εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος, είναι καθοριστική καθώς έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά με καθυστέρηση στα αναπτυξιακά στάδια κατά την προσχολική ηλικία αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολίες στο λόγο όταν εντάσσονται στο σχολικό πλαίσιο.
Πότε ένα παιδί ενδέχεται να χρειάζεται πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης;
- Ανήκει σε ομάδα «υψηλού κινδύνου» (πρόωρος τοκετός, λιποβαρές, περιγεννετικές επιπλοκές).
- Ως βρέφος καθυστέρησε να κατακτήσει θεμελιώδη αναπτυξιακά στάδια (στήριξη κεφαλιού, στήριξη σε καθιστή θέση, βάδιση, πρώτη ομιλία).
- Υπάρχει κάποιο διαγνωσμένο πρόβλημα ή αναπηρία.
- Υπάρχει κληρονομικότητα στο οικογενειακό περιβάλλον.
- Κατακτά τις δεξιότητες με πιο αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με συνομήλικα παιδιά (αντιληπτικό, γνωστικό, κινητικό, γλωσσικό, κοινωνικό, συναισθηματικό τομέα).
- Δεν κατανοεί απλές εντολές και δεν ακολουθεί απλές οδηγίες.
- Δυσκολεύεται ή αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί (ντύσιμο, τουαλέτα κλπ.).
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη λογοθεραπεία, εάν το παιδί σας παρουσιάζει τρείς ή και περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες τότε θα ήταν καλό να απευθυνθείτε σε ένα λογοθεραπευτή για να ελεγχθεί το στάδιο της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού:
- Το παιδί δεν αντιδρά σε ήχους (ως 6 μηνών).
- Δείχνει να μην κατανοεί απλές οδηγίες (έως 12 μηνών).
- Δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του (έως 12 μηνών).
- Δε χρησιμοποιεί τις λέξεις «μαμά-μπαμπά» (έως 12 μηνών).
- Δεν ονομάζει οικεία αντικείμενα-πρόσωπα (έως 12 μηνών).
- Το λεξιλόγιό του δεν ανανεώνεται και δεν εμπλουτίζεται διαρκώς (έως 18 μηνών).
- Δε χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις (έως 2 ετών).
- Δεν καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες (έως 2 ετών).
- Το παιδί δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα σας και δεν εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα και αντικείμενα.
- Δε συνηθίζει να μιμείται γνώριμες δραστηριότητες όταν παίζει π.χ πως ταΐζει ένα μωρό.
- Δε του αρέσει να παίζει με τα άλλα παιδιά.
- Κάνει στερεοτυπικές και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, του κεφαλιού και των άκρων.
- Ασχολείται με ιδιόρρυθμο και μονότονο τρόπο με αντικείμενα και παιχνίδια .
- Δε φέρνει κάτι που του ζητήσατε χωρίς να το δείξετε.
- Δεν έχει αναπτύξει λόγο και δε σχηματίζει προτάσεις.
- Δεν κάνει ερωτήσεις.
- Το λεξιλόγιο είναι ανεπαρκές σε σχέση με παιδιά της ηλικίας του.
- Δυσκολεύεται να διηγηθεί απλά γεγονότα.
- Δεν καταλαβαίνει απλές ιστορίες.
- Δε χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, πληθυντικό και προθέσεις.
- Η ομιλία του είναι δυσνόητη.
- Δε μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια συζήτηση.
- Δείχνει να μην κατανοεί έννοιες χώρου-χρόνου.
- Δε μπορεί να κατηγοριοποιεί αντικείμενα π.χ ζώα-φρούτα.
- Δε μπορεί να προφέρει ορθά όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας.
- Δε μπορεί να διηγηθεί με συνοχή μια ιστορία.
- Παρατηρήσατε επαναλήψεις στη ροή του λόγου (επαναλαμβάνει τον πρώτο ήχο ή την πρώτη συλλαβή).
- Παρατηρείτε μορφοσυντακτικά – γραμματικά λάθη.
- Έχει δυσκολίες στο γραπτό λόγο, δηλαδή στην ανάγνωση και τη γραφή.
- Είναι ιδιαίτερα υπερκινητικό.
- Δε μπορεί να συγκεντρωθεί στην εργασία του.
- Δεν αποκρυσταλλώνει και δε γενικεύει τη γνώση.
- Δυσκολεύεται στις κοινωνικές σχέσεις με τους συνομήλικους.
- Η ομιλία του δε συνάδει με τη συζήτηση ή με ερωτήσεις που του κάνετε.
